📚 คู่มือ Sterilization & Disinfection

📚 คู่มือ Sterilization & Disinfection

โดย สุวิทย์ แว่นเกตุ / Suvit Wankate

มาตรฐานการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อ

ตอนที่ 1 นิยามศัพท์: หลักการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อ

ในงานทำให้ปราศจากเชื้อหรือ ทำให้ปลอดเชื้อ เครื่องมือเครื่องใช้ อุปกรณ์การแพทย์ มีศัพท์เทคนิคผสมอยู่มาก บางครั้งมีการใช้พูดแบบทับศัพท์ เข้าใจแล้วจะทำให้เราทำงานได้ง่ายขึ้น

ตอนที่ 2 หลักการทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อ

การทำลายเชื้อและการทำให้ปราศจากเชื้อเป็นองค์ประกอบที่สำคัญยิ่งในการป้องกันการติดเชื้อใน เครื่องมือแพทย์ที่ใช้ในการตรวจรักษา ที่สามารถนำกลับมาใช้ซ้ำได้ ดังนั้นเครื่องมือที่นำมาใช้ซ้ำต้องได้รับการทำลายเชื้อหรือทำให้ปราศจากเชื้ออย่างมีประสิทธิภาพ ตามมาตรฐานที่กำหนด เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย

ตอนที่ 3 การทำให้ปราศจากเชื้อ วิธีการทางกายภาพ (Physical Method)

การทำให้ปราศจากเชื้อด้วยไอน้ำ (Steam Sterilization)

เครื่องนึ่งไอน้ำแบบแทนที่อากาศ (Gravity Displacement Steam)
เครื่องนึ่งไอน้ำแบบสุญญากาศ (Pre-vacuum Steam Sterilizer)
การทำปราศจากเชื้อเร่งด่วน (Immediate Use Steam Sterilization (IUSS)/Flash Sterilization)
การใช้เครื่องนึ่งไอน้ำชนิดตั้งโต๊ะ (Table Top Sterilizer)

การทำให้ปราศจากเชื้อด้วยความร้อนแห้ง (Dry Heat)

Gravity Convection
Mechanical Convection

ตอนที่ 4 การทำให้ปราศจากเชื้อ วิธีการทางเคมี (Chemical Method)

เอทธิลีนออกไซด์ (Ethylene Oxide: EO)
ไฮโดรเจนเปอร์ออกไซด์แก๊สพลาสม่า (Hydrogen Peroxide Gas Plasma)
ฟอร์มัลดีไฮด์ (Formaldehyde)

ตอนที่ 5 การทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ (Cleaning of Medical Devices)

ปัจจัยที่มีผลต่อการทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์

ตอนที่ 6 การเลือกใช้สารทำความสะอาด (Detergent)

การนำสารทำความสะอาดมาใช้ทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ บุคลากรมีหน้าที่ในการทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ ควรศึกษาข้อมูลของสารทำความสะอาดแต่ละชนิดโดยละเอียด จากข้อมูลผลิตภัณฑ์ของบริษัท และเลือกใช้ให้เหมาะสมกับประเภทของเครื่องมือแพทย์นั้นๆ สารทำความสะอาดที่ใช้ในการทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ ควรมีคุณสมบัติที่ไม่กัดกร่อนเครื่องมือ ฟองน้อย ไม่ทิ้งคราบ และล้างออกได้ง่าย

ตอนที่ 7 การรวบรวมและการเคลื่อนย้ายเครื่องมือแพทย์ปนเปื้อน

(Collection and Transportation of Contaminated Medical Devices) การรวบรวมและการเคลื่อนย้ายเครื่องมือแพทย์ที่ปนเปื้อนสารคัดหลั่งและสิ่งสกปรกต่างๆ ต้องทำด้วยความระมัดระวังเพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการปนเปื้อนเชื้อในสิ่งแวดล้อมของสถานพยาบาล

ตอนที่ 8 การเตรียมก่อนทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์

ขั้นตอนการทำความสะอาดเครื่องมือแพทย์ หลังจากรับเครื่องมือแพทย์จากหน่วยงานมายังงานจ่ายกลาง บุคลากรควรสวมใส่อุปกรณ์ป้องกันส่วนบุคคล (PPE) ให้ครบถ้วน ได้แก่ หมวก แว่นตา ผ้าปิดปากและจมูก เสื้อคลุมแขนยาว ถุงมือยางอย่างหนาไม่ต่ำกว่าข้อศอก รองเท้าหุ้มสั้น และจัดการกับเครื่องมือตามขั้นตอน