ISO 11140-5 – เข้าใจมาตรฐาน Bowie and Dick Test เพื่อการทำงานที่ถูกต้องใน CSSD
เข้าใจมาตรฐาน ISO 11140-5 เพื่อการใช้ Bowie & Dick Test อย่างถูกต้องใน CSSD
“การทดสอบ Bowie & Dick ทุกวัน ไม่ใช่แค่ขั้นตอนตรวจเครื่อง — แต่คือหลักประกันความปลอดภัยของทุกการผ่าตัด”
 |
| Conventional Bowie & Dick |
 |
| Electronic Bowie & Dick |
💡 บทนำ
ในกระบวนการทำให้เครื่องมือแพทย์ปราศจากเชื้อด้วย เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อระบบไอน้ำ (Steam sterilizer) หนึ่งในขั้นตอนสำคัญที่ไม่ควรมองข้ามคือ Bowie and Dick Test ซึ่งเป็นการตรวจสอบประสิทธิภาพของการไล่อากาศออกจากห้องอบและการแทรกซึมของไอน้ำเข้าสู่โหลด ก่อนการใช้งานจริงทุกวัน
เพื่อให้การทดสอบนี้มีความถูกต้องและเชื่อถือได้ มาตรฐานสากลที่ใช้กำหนดหลักเกณฑ์คือ ISO 11140-5: Sterilization of health care products — Chemical indicators — Part 5: Class 2 indicators for Bowie and Dick-type test sheets and packs
🔍 ISO 11140-5 คืออะไร
จุดมุ่งหมายของการทดสอบคือเพื่อยืนยันว่า
• ระบบ vacuum สามารถไล่อากาศออกได้หมด
• และ ไอน้ำสามารถเจาะเข้าสู่โหลดได้ทั่วถึง
หากเครื่องมีปัญหา เช่น การดูดอากาศไม่หมด, gasket รั่ว, หรือการไหลเวียนไอน้ำไม่สมบูรณ์ ผลทดสอบจะ “ไม่ผ่าน (Fail)” ซึ่งเป็นสัญญาณเตือนให้ตรวจสอบเครื่องก่อนใช้งานต่อไป
⚙️ เงื่อนไขการทดสอบตามมาตรฐาน ISO 11140-5
- พารามิเตอร์ ค่ามาตรฐาน
- อุณหภูมิ 134 °C ± 0.5 °C
- เวลา (holding time) 3.5 นาที ± 10 วินาที
- แรงดันไอน้ำ ประมาณ 2.1 bar
- Test Pack จำลองโหลดผ้าหนัก ≈ 7 กก. เพื่อสร้างความต้านทานการเจาะไอน้ำ
- ผลการเปลี่ยนสี ต้องแสดงความแตกต่างระหว่าง “ผ่าน” กับ “ไม่ผ่าน” ได้ชัดเจน
🧩 การตีความผลลัพธ์
- ผลการทดสอบ ลักษณะสีที่เปลี่ยน การแปลผล
- ✅ ผ่าน (Pass) สีเปลี่ยนสม่ำเสมอทั่วทั้งแผ่น ระบบ vacuum ทำงานดี ไอน้ำเจาะทั่วถึง
- ❌ ไม่ผ่าน (Fail) สีไม่สม่ำเสมอ มีจุดจางหรือเข้มเฉพาะจุด อากาศค้างหรือการไหลไอน้ำไม่สมบูรณ์ ต้องตรวจสอบเครื่อง
📅 ความถี่ที่ต้องทำการทดสอบ
ตามมาตรฐาน AAMI ST79 และ EN 285• ต้องทำ Bowie and Dick Test ทุกวัน ก่อนเริ่มใช้งานเครื่องนึ่งแต่ละเครื่อง
• ทำซ้ำอีกครั้งหลังการซ่อมบำรุงใหญ่ (major repair) หรือการติดตั้งใหม่
🧭 คำแนะนำสำหรับเจ้าหน้าที่ CSSD
2. 📦 วาง test pack เหนือท่อระบายน้ำ (drain) บริเวณชั้นล่างสุดของ chamber
3. ⚠️ หากผลไม่ผ่าน ให้หยุดใช้งานเครื่องทันที และตรวจสอบสาเหตุ
4. 🗂 บันทึกผลทดสอบไว้ในระบบหรือเอกสารเพื่อตรวจสอบย้อนหลัง
5. 💻 ปัจจุบันมีการใช้ ระบบทดสอบอิเล็กทรอนิกส์ (Electronic Bowie-Dick Test) เช่น WISCAN ซึ่งออกแบบตามหลักการของ ISO 11140-5 ช่วยลดข้อผิดพลาดจากการอ่านสีด้วยสายตา และเพิ่มความแม่นยำของข้อมูล
🌱 สรุป
มาตรฐาน ISO 11140-5 เป็นแนวทางสำคัญที่ช่วยให้ CSSD มั่นใจได้ว่าเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อทำงานได้อย่างถูกต้องทุกครั้งก่อนใช้งาน การเข้าใจหลักการและการปฏิบัติตามมาตรฐานนี้ไม่เพียงป้องกันการปนเปื้อนของเครื่องมือเท่านั้น แต่ยังเป็นการ ยกระดับความปลอดภัยของผู้ป่วยและคุณภาพการทำงานของหน่วย CSSD อย่างยั่งยืน
Keywords / Tags:
#ISO11140-5, #BowieDickTest, #CSSD, #SteamSterilization, #QualityControl, #AAMI ST79, #EN285, #SterilizationMonitoring, #WISCAN, #Angelic Design Healthcare Solutions, #CSSD-gotoknow.org