การพบน้ำขังในลูกยางแดง (Syringe Ball หรือ Bulb Syringe)
ปัญหาที่เจอเกี่ยวกับ ลูกยางแดง (Syringe Ball หรือ Bulb Syringe) ที่หลังจากทำการนึ่งฆ่าเชื้อ (Steam Sterilization) แล้วพบว่ามีน้ำขังภายใน เป็นปัญหาที่พบได้บ่อยในงาน CSSD เนื่องจากโครงสร้างของลูกยางเป็น โพรงปิดที่ยากต่อการระบายไอน้ำและการทำให้แห้ง ซึ่งอาจส่งผลให้
- การฆ่าเชื้อไม่สมบูรณ์
- เกิดความชื้นตกค้าง (wet load)
- เพิ่มโอกาสปนเปื้อนซ้ำระหว่างการเก็บรักษา
 |
ลูกยางแดง(Syringe Ball หรือ Bulb Syringe) |
🔎 สาเหตุหลักที่ทำให้น้ำขัง
- โครงสร้างลูกยางเป็นโพรงปิด → ไอน้ำเข้าไปได้ แต่ไม่สามารถระบายออกได้หมด
- ไม่มีช่องทางให้อากาศ/ไอน้ำผ่านได้สะดวก → เกิด air lock ภายใน
- การจัดวางใน Autoclave ไม่เหมาะสม → วางนอนหรือซ้อนกัน ทำให้การระบายยากขึ้น
- ไม่มีอุปกรณ์ช่วยประคอง/เปิดโพรง → ทำให้โพรงปิดตลอดเวลา
✅ แนวทางแก้ไข (Best Practice)
1. ทบทวนคำแนะนำผู้ผลิต (Manufacturer’s IFU)
- หลายผู้ผลิตระบุชัดว่า ไม่ควรนำลูกยางแดงไป Reuse ด้วยการนึ่งไอน้ำ
- บางกรณีเป็น single-use device ที่ไม่สามารถ reprocess ได้
- ถ้า IFU อนุญาต → ใช้ Low Temperature Sterilization เช่น Hydrogen Peroxide Gas Plasma ซึ่งไม่มีน้ำขัง
- ลดปัญหาความชื้นสะสม
3. ปรับปรุงขั้นตอนการจัดวางใน Steam Sterilizer
- วางลูกยางใน ลักษณะหัวเปิดลง (ให้ปากลูกยางหงายขึ้นหรือตั้งขึ้นเพื่อให้น้ำ/ไอน้ำระบายออก)
- ใช้ ตะแกรง/อุปกรณ์ประคอง เพื่อเปิดโพรงไม่ให้ปิดสนิท
4. ใช้ Adapter หรือ Instrument Rack
- บางโรงพยาบาลใช้ หลอดแก้ว/สแตนเลสขนาดเล็ก เสียบเข้าไปเพื่อให้โพรงเปิด
- ทำให้ไอน้ำเข้า–ออกและการอบแห้งมีประสิทธิภาพ
5. Drying Process ที่เหมาะสม
- เพิ่มเวลาหรือประสิทธิภาพของ vacuum drying phase
- หลีกเลี่ยงการบรรจุหนาแน่น (overload)
6. พิจารณาการเลิกใช้ลูกยางแดงแบบ reusable
- ปัจจุบันหลายสถาบันเลือกใช้ Disposable Bulb Syringe เพื่อลดปัญหาการควบคุมคุณภาพ
- สอดคล้องกับมาตรฐาน AAMI ST79 และแนวทาง CDC ที่ชี้ว่าอุปกรณ์โพรงปิดที่ไม่สามารถรับประกันการทำให้แห้งได้ ควรพิจารณาไม่ reprocess
📌 สรุปแนวทางปฏิบัติ
- ตรวจสอบ IFU ผู้ผลิตก่อนเป็นอันดับแรก
- ถ้าอนุญาตให้ reprocess → ต้องจัดวางให้อากาศ/ไอน้ำผ่านและระบายออกได้ + ปรับ drying process
- ถ้ายังแก้ไม่ได้ → พิจารณาเปลี่ยนเป็น single-use disposable เพื่อความปลอดภัยของผู้ป่วย
..................................................................
กรณีนี้ เกี่ยวข้องกับประสิทธิภาพของเครื่อง และคุณภาพของไอน้ำหรือไม่อย่างไร
เวลาเจอ น้ำขังในลูกยางแดงหลังนึ่ง หลายคนจะสงสัยว่าเกี่ยวข้องกับ เครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ (Autoclave) หรือคุณภาพของไอน้ำ (Steam Quality) หรือไม่
🔎 การวิเคราะห์ความเกี่ยวข้อง
1. ประสิทธิภาพของเครื่องนึ่ง (Autoclave Performance)
- เครื่องระบบ Pre-vacuum ทำงานด้วยการ ไล่อากาศ (Air removal) + นำไอน้ำเข้าสลับหลายรอบ เพื่อให้ทุกพื้นที่สัมผัสไอน้ำ
- Drying phase ของเครื่องมีผลต่อการระบายน้ำออกจาก load โดยรวม
- ถ้า ปัญหาเกิดกับหลายอุปกรณ์ (ไม่ใช่เฉพาะลูกยางแดง) เช่น ผ้าหรือ set อื่น ๆ ชื้น → อาจบ่งชี้ปัญหาประสิทธิภาพของเครื่อง เช่น
- Vacuum ไม่สมบูรณ์ → อากาศค้างในโพรง
- Drying phase ไม่เพียงพอ → โหลดออกมามีความชื้น (wet load)
2. คุณภาพของไอน้ำ (Steam Quality)
- มาตรฐาน EN 285, AAMI ST79 กำหนดว่าไอน้ำที่ใช้ต้องมี dry saturated steam (≥97%)
- ถ้าไอน้ำมีปัญหา เช่น
- Wet steam (มีหยดน้ำมากเกิน) → เพิ่มโอกาสเกิดน้ำขัง
- Superheated steam (ไอน้ำแห้งเกิน) → อาจฆ่าเชื้อไม่ดีและลดการถ่ายเทความร้อน
- ปัญหานี้มักแสดงผลกับ load ทั้งหมด ไม่ใช่เฉพาะลูกยางแดง
3. ลักษณะเฉพาะของลูกยางแดง (Device-related)
- ลูกยางแดงเป็น โพรงปิด (hollow device) และมี พื้นผิวภายในที่นุ่ม/ยืดหยุ่น
- แม้เครื่องและไอน้ำปกติดี ก็ยังมี โอกาสน้ำขังเฉพาะอุปกรณ์นี้ เนื่องจากการออกแบบ → ซึ่งเป็น สาเหตุหลัก ของกรณีนี้
📌 สรุป
- ถ้าพบน้ำขัง เฉพาะลูกยางแดง → สาเหตุหลักมาจากโครงสร้างอุปกรณ์ ไม่ได้บ่งชี้ว่าเครื่องหรือคุณภาพไอน้ำมีปัญหา
- ถ้าพบ น้ำขังหรือ load ชื้นหลายชนิด → ควรตรวจสอบ Autoclave performance (Bowie-Dick, Leak test, Dryness test) และ Steam quality test
- ดังนั้นกรณีนี้ เกี่ยวข้องทางอ้อม กับเครื่องและคุณภาพไอน้ำ แต่ ไม่ใช่สาเหตุหลัก ปัญหาหลักยังคงเป็น การออกแบบของลูกยาง และ วิธีจัดวาง/กระบวนการอบแห้ง
⸻