การใช้งานเครื่องมือที่มีปัญหาหลังการนึ่งฆ่าเชื้อได้หรือไม่

 

การใช้งานเครื่องมือที่มีปัญหาหลังการนึ่งฆ่าเชื้อใช้ได้หรือไม่

ตามมาตรฐานสากล เครื่องมือหรือชุดอุปกรณ์ที่พบปัญหาหลังการทำให้ปราศจากเชื้อ “ไม่ควรถูกนำมาใช้” กับผู้ป่วย เนื่องจากความปราศจากเชื้อของชุดนั้นไม่อาจยืนยันได้หรือประสิทธิภาพของเครื่องมืออาจด้อยลง ซึ่งรวมถึงกรณีต่อไปนี้:

• ชุดอุปกรณ์เปียกชื้น (Wet Pack): ชุดเครื่องมือที่พบมีความชื้นหรือหยดน้ำอยู่ภายในหีบห่อหลังผ่านการนึ่งฆ่าเชื้อจะ ไม่ถือว่าปลอดเชื้อ อีกต่อไป เพราะความชื้นที่หลงเหลือสามารถเป็นทางให้เชื้อโรคภายนอกเข้าไปปนเปื้อนได้[3]. มาตรฐาน AAMI ST79 ระบุว่าหีบห่อที่เปียกหลังการนึ่งถือว่า “ปนเปื้อน”[1] และ ISO 17665/EN 285 ก็ย้ำว่าหลังการนึ่ง อุปกรณ์และบรรจุภัณฑ์ต้องแห้ง ไม่มีความชื้นหลงเหลือ เนื่องจากความชื้นจะทำให้ความคงทนของความปราศจากเชื้อสูญเสียไป[2]. ดังนั้นชุดเครื่องมือที่เปียกหรือชื้นหลังการนึ่ง ห้ามนำไปใช้ในการผ่าตัด จนกว่าจะได้รับการแก้ไข.

• Chemical Indicator ไม่เปลี่ยนสีตามเกณฑ์: หากตัวบ่งชี้ทางเคมี (เช่นแถบเปลี่ยนสี) ที่บรรจุอยู่ภายในชุดเครื่องมือ ไม่เปลี่ยนสีครบถ้วน ตามที่ควรหลังการนึ่งฆ่าเชื้อ แสดงว่าอาจมีส่วนของชุดที่ไม่ได้รับความร้อนหรือไอน้ำอย่างทั่วถึงในกระบวนการ จึงต้องถือว่า ความปราศจากเชื้อไม่รับประกัน. AAMI ST79 ได้ระบุไว้ว่าการที่ Chemical Indicator ไม่ตอบสนอง (ไม่เปลี่ยนสี) อาจบ่งชี้ถึงความล้มเหลวของกระบวนการฆ่าเชื้อทั้งโหลด และควรพิจารณาว่าจะต้องเรียกคืนชุดอุปกรณ์ทั้งหมดหรือไม่ โดยพิจารณาปัจจัยแวดล้อมอื่นร่วมด้วย[4]. ในทางปฏิบัติ หากพบ CI ไม่เปลี่ยนสี ในชุดอุปกรณ์ ห้ามใช้ชุดนั้นในการรักษาผู้ป่วย – มาตรฐานแนะนำให้ถือว่าชุดนั้น ไม่ผ่านการทำให้ปราศจากเชื้อ และต้องถูกนำไปทำความสะอาด/นึ่งใหม่ทั้งหมดก่อนใช้งาน[5].

• หีบห่อชำรุด ฉีกขาด หรือมีช่องว่างการปิดผนึก (Sealing Gap): หากพบว่ากล่องบรรจุหรือวัสดุห่อที่ใช้บรรจุเครื่องมือหลังนึ่งมีรอยฉีกขาด, ซีลหลุด, ฝากล่องปิดไม่สนิท หรือมีความเสียหายใด ๆ ที่ทำให้การปิดผนึกไม่สมบูรณ์ ต้องถือว่าการปราศจากเชื้อของชุดนั้นถูกทำลาย. AAMI ST79 ระบุชัดเจนว่าหีบห่อที่ฉีกขาดหรือเปียกชื้นถือว่าปนเปื้อนแล้ว[1]. แนวทางปฏิบัติทั่วไปคือ อย่านำเครื่องมือจากชุดบรรจุที่เสียหายไปใช้ และต้องส่งกลับไปยังหน่วยจ่ายกลาง (SPD) เพื่อดำเนินการฆ่าเชื้อใหม่ทั้งหมด[6].

• พบคราบสนิมหรือการกัดกร่อนบนเครื่องมือ: เครื่องมือที่ปรากฏคราบสนิม การผุกร่อน (corrosion) หรือออกซิไดซ์จนเปลี่ยนสีบนพื้นผิว ไม่ควรนำมาใช้กับผู้ป่วย. นอกจากเรื่องความปราศจากเชื้อแล้ว เครื่องมือที่เป็นสนิมยังอาจมีพื้นผิวสากซึ่งกักเชื้อโรคหรือเศษสนิมสามารถหลุดปนเปื้อนในแผลผ่าตัดได้. เอกสาร “Reprocessing of Instruments to Retain Value” (AKI) และ AAMI ST79 แนะนำว่า เครื่องมือที่เกิดการกัดกร่อนควรถูกนำออกจากการใช้งานทันที เพื่อส่งซ่อมหรือทำการปรับสภาพ หากซ่อมไม่ได้ควรปลดออกและเปลี่ยนใหม่[7]. มาตรฐานยังเตือนด้วยว่าการมีเครื่องมือชำรุดเสียหายในระบบอาจเพิ่มความเสี่ยงติดเชื้อแก่ผู้ป่วย จึงต้องไม่มีเครื่องมือที่ขึ้นสนิมหรือเสียหายวนกลับมาใช้ในห้องผ่าตัด[8].

• คราบแร่ธาตุ (ตะกรันน้ำ) หรือคราบอื่น ๆ บนเครื่องมือ: แม้คราบตะกรันหรือคราบแร่ที่ตกค้างจากน้ำหรือไอน้ำมักเป็นสารอนินทรีย์ที่ไม่ก่อให้เกิดเชื้อโรคโดยตรง แต่การที่มีคราบหลงเหลือบนเครื่องมือบ่งชี้ถึงความสะอาดที่ไม่สมบูรณ์หรือคุณภาพน้ำที่ไม่เหมาะสม. มาตรฐานแนะนำว่าเครื่องมือควรไม่มีคราบหรือสิ่งตกค้างใด ๆ หลังการผ่านกระบวนการล้างและฆ่าเชื้อ; ดังนั้นหากพบคราบแร่หรือคราบขาวบนเครื่องมือ ควรถือว่าเครื่องมือยังไม่พร้อมใช้ (not patient-ready) จนกว่าจะได้รับการทำความสะอาดและตรวจสอบใหม่อีกครั้ง. คราบเหล่านี้อาจทำให้ผิวเครื่องมือหมองหรือเกิดความเสียหายในระยะยาว (เช่นเกิดสนิมตามมา) จึงไม่ควรปล่อยผ่าน. แนวทาง AKI ระบุว่าควรเปลี่ยนหรือปรับปรุงเครื่องมือที่ผิวเคลือบเสียหาย และตรวจสอบกระบวนการล้างรวมถึงคุณภาพน้ำที่ใช้ เนื่องจากซิลิเกตหรือแร่ธาตุในน้ำสามารถก่อให้เกิดคราบสีขาว-เทาหรือคราบสีน้ำตาลเหลืองบนผิวเครื่องมือได้[9] ซึ่งเป็นสัญญาณให้ต้องแก้ไขระบบน้ำและการทำความสะอาดก่อนนำกลับมาใช้.

💡 สรุป: ไม่ว่าจะเป็นกรณีใด หากมีข้อสงสัยในความสะอาดหรือความปลอดเชื้อของเครื่องมือหลังการนึ่ง “ห้ามนำมาใช้กับผู้ป่วย” ตามหลักการ “เมื่อมีข้อสงสัยให้ถือว่าไม่ปลอดเชื้อ (‘When in doubt, throw it out’)” ที่ผู้เชี่ยวชาญด้านการปราศจากเชื้อยึดถือ[10].

...................................................................................

อ้างอิง:

[1] [3] [12]

http://www.cmcgc.com/media/handouts/340329/0028_Wet%20Packs.pdf

[2] Which parameters must be validated during a steam sterilization validation?

https://www.nelsonlabs.com/which-parameters-must-be-validated-during-a-steam-sterilization-validation/

[4] [5] [13] [18] What if One Chemical Indicator Fails? | Knowledge Center

https://www.steris.com/healthcare/knowledge-center/sterile-processing/what-if-one-chemical-indicator-fails

[6] 3364-109-EQP-301 Sterility Assurance of Patient Care Items

https://onetray.com/app/uploads/2023/08/Policy-2.pdf

[7] [8] [14] [17] eventreg.purdue.edu

https://www.eventreg.purdue.edu/info/central-service/pdf/cis/CIS280.pdf

[9] [15] [16] [19] 8ad5d244-3245-4d36-bc7f-7e3589f4c29b.filesusr.com

https://8ad5d244-3245-4d36-bc7f-7e3589f4c29b.filesusr.com/ugd/e5e300_d8c2c54d2849453b89a265ae70443b19.pdf?index=true

[10] TOC

http://apic.org/Resource_/TinyMceFileManager/Implementation_Guides/19_SteamSterilizationProcessFailuresAndRecalls.pdf

[11] eventreg.purdue.edu

https://www.eventreg.purdue.edu/info/sterile-processing/pdf/crcst/crcst-202.pdf