การใช้ Enzymatic Detergent สำหรับการล้างเครื่องมือแพทย์ในหน่วย Central Sterile Supply Department (CSSD)
การทำความสะอาดเครื่องมือและอุปกรณ์ทางการแพทย์อย่างมีประสิทธิภาพ เป็นขั้นตอนสำคัญที่สุดขั้นตอนหนึ่งในกระบวนการทำให้ปราศจากเชื้อในหน่วย Central Sterile Supply Department (CSSD) ของโรงพยาบาล การล้างด้วยน้ำเปล่าเพียงอย่างเดียวไม่สามารถขจัดคราบโปรตีน ไขมัน เลือด และเศษสารชีวภาพต่าง ๆ ออกจากเครื่องมือได้อย่างหมดจด
น้ำยาทำความสะอาดชนิดเอนไซม์ (Enzymatic Detergent) จึงได้รับการพัฒนาเพื่อตอบโจทย์นี้ โดยสามารถย่อยสลายคราบอินทรีย์ต่าง ๆ ให้หลุดออกอย่างมีประสิทธิภาพ ช่วยลดการปนเปื้อนข้ามเครื่องมือ และลดความเสี่ยงของการติดเชื้อในผู้ป่วย
ประเภทของ Enzymatic Detergent
- Single-Enzyme Formulation: ใช้เอนไซม์ชนิดเดียว เช่น protease สำหรับย่อยสลายโปรตีน
- Multi-Enzyme Formulation: รวมหลายเอนไซม์ เช่น protease, lipase, amylase เพื่อย่อยสลายคราบหลากหลายประเภท (โปรตีน, ไขมัน, แป้ง ฯลฯ)
ข้อดีของ Multi-Enzyme Formulation: ทำความสะอาดได้ครอบคลุมยิ่งขึ้น เหมาะกับเครื่องมือที่มีคราบซับซ้อน เช่น อุปกรณ์ผ่าตัด อุปกรณ์ส่องกล้อง และอุปกรณ์ทันตกรรม
การใช้งาน Enzymatic Detergent ในแต่ละกระบวนการ
1. การใช้งานกับ เครื่องล้างและฆ่าเชื้ออัตโนมัติ (Automatic Washer Disinfector)
- การตั้งโปรแกรม: เครื่องล้างอัตโนมัติมักมีโปรแกรมเฉพาะสำหรับล้างด้วยน้ำยาที่มีเอนไซม์ เช่น โปรแกรม pre-wash หรือ enzymatic wash cycle
- การเลือกสูตร: ควรเลือกน้ำยา Enzymatic ที่สามารถทนต่ออุณหภูมิและเวลาของรอบการทำงานได้ตามข้อกำหนดเครื่อง
- ปริมาณการใช้: ใช้อัตราส่วนตามที่ผู้ผลิตเครื่องและน้ำยากำหนด เพื่อให้เอนไซม์ทำงานเต็มประสิทธิภาพ เช่น 1-5 มล. ต่อ ลิตร
- ข้อควรระวัง: ต้องแน่ใจว่าน้ำยาสามารถถูกล้างออกได้หมดในขั้นตอนถัดไป เพื่อไม่ให้สารตกค้างบนเครื่องมือ
ข้อดีของการใช้กับ Automatic Washer Disinfector
- มั่นใจได้ถึงการควบคุมกระบวนการอย่างสม่ำเสมอ
- ลดการสัมผัสกับอุปกรณ์ปนเปื้อน
- ประหยัดแรงงาน และลดความผิดพลาดจากมนุษย์
2. การใช้งานใน การล้างด้วยมือ (Manual Cleaning)
- การเตรียมสารละลาย: ผสมน้ำยา Enzymatic ในน้ำอุ่น (ตามอุณหภูมิแนะนำ เช่น 30-45°C) เพื่อกระตุ้นการทำงานของเอนไซม์
- ขั้นตอนล้าง:
- แช่อุปกรณ์ในน้ำยานานตามเวลาที่กำหนด (เช่น 5-10 นาที)
- ใช้แปรงขนนุ่มหรือน้ำยากดฉีดล้างเบา ๆ เพื่อช่วยในการขจัดคราบ
- เปลี่ยนน้ำยาหากน้ำเริ่มขุ่นหรือปนเปื้อน
- ล้างด้วยน้ำสะอาดเพื่อล้างสารตกค้าง
- ข้อควรระวัง: หลีกเลี่ยงการใช้แปรงแข็งหรือขัดแรง เพราะอาจทำให้พื้นผิวเครื่องมือเสียหาย
ข้อดีของการใช้ Manual Cleaning ร่วมกับ Enzymatic
- สามารถล้างอุปกรณ์ที่บอบบาง หรือมีโครงสร้างซับซ้อนได้อย่างระมัดระวัง
- เหมาะกับอุปกรณ์พิเศษที่ไม่สามารถเข้าเครื่องล้างอัตโนมัติได้ เช่น เครื่องมือเล็ก ๆ หรือปลายส่องกล้องบางชนิด
สรุป ความแตกต่างหลักระหว่าง Automatic Washer Disinfector และ Manual Cleaning
หมายเหตุสำคัญสำหรับ CSSD
- ต้องเลือกน้ำยา Enzymatic ที่ผ่านการรับรองมาตรฐานสากล เช่น CE mark หรือ EN ISO 15883 (สำหรับเครื่องล้าง)
- ต้องมีการอบรมเจ้าหน้าที่เรื่องการใช้ Enzymatic ที่ถูกต้อง เพื่อหลีกเลี่ยงการใช้งานผิดวิธี
- ควรมีการตรวจสอบประสิทธิภาพการล้างอย่างสม่ำเสมอ เช่น การตรวจสอบด้วยโปรตีนตกค้าง (Residual Protein Test)
บทสรุป:
น้ำยาทำความสะอาดชนิดเอนไซม์ (Enzymatic Detergent) เป็นตัวช่วยสำคัญในการเพิ่มประสิทธิภาพการทำความสะอาดอุปกรณ์ทางการแพทย์ในหน่วย CSSD ไม่ว่าจะใช้กับเครื่องล้างอัตโนมัติหรือทำความสะอาดด้วยมือ หากเลือกใช้อย่างถูกต้องและเหมาะสม จะช่วยยกระดับมาตรฐานความปลอดภัยของผู้ป่วย และลดความเสี่ยงของการติดเชื้อได้อย่างมีนัยสำคัญ
............................................................................
