การทดสอบสปอร์ในเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อด้วยไอน้ำ (Spore Test)
หลอดทดสอบสปอร์ (Biological Indicator) สำหรับเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อไอน้ำ
การทดสอบสปอร์ (Spore Test) เป็นวิธีตรวจสอบกระบวนการทำให้ปราศจากเชื้อโดยใช้ ตัวบ่งชี้ทางชีวภาพ ที่บรรจุสปอร์ของแบคทีเรียชนิดทนความร้อนสูง (เช่น Geobacillus stearothermophilus) เพื่อทดสอบว่าเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อด้วยไอน้ำสามารถกำจัดจุลชีพทั้งหมดได้จริงหรือไม่ วิธีการนี้ถูกใช้แพร่หลายในสถานพยาบาล ห้อ งปฏิบัติการทางคลินิก และอุตสาหกรรมไมโครไบโอโลยี เพื่อยืนยันว่าเครื่องมือหรือวัสดุที่ผ่านการนึ่งนั้นปราศจากเชื้ออย่างแท้จริง. การทดสอบสปอร์ถือเป็นมาตรฐานทองคำในการประเมินความสำเร็จของการฆ่าเชื้อ: หากสปอร์ที่ใช้ทดสอบถูกทำลายหมดก็แสดงว่าการทำให้ปราศจากเชื้อประสบผลสำเร็จ แต่ถ้าสปอร์ยังรอดชีวิตหลังการนึ่ง นั่นบ่งชี้ว่ากระบวนการฆ่าเชื้อล้มเหลว ซึ่งถือเป็นความเสี่ยงต่อความปลอดภัยของผู้ป่วยหรือผู้ใช้งาน .
 |
| การทดสอบสปอร์ (Spore Test) |
วัตถุประสงค์ของการทดสอบสปอร์
• ทดสอบความสามารถของกระบวนการนึ่งฆ่าเชื้อ: ใช้สปอร์แบคทีเรียที่ทนทานสูงเป็นตัวท้าทาย เพื่อประเมินว่าเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อสามารถทำลายจุลชีพที่แข็งแกร่งที่สุดได้หรือไม่. การใช้สปอร์ที่ทนทานกว่าเชื้อทั่วไปช่วยสะท้อนประสิทธิภาพขั้นสูงสุดของกระบวนการฆ่าเชื้อ
• ยืนยันผลการทำให้ปราศจากเชื้อ: หากผลการทดสอบสปอร์เป็นลบ (ไม่มีการเจริญเติบโตของสปอร์หลังผ่านการนึ่ง) หมายความว่าจุลชีพอื่น ๆ ที่ปนเปื้อนอยู่ในวัสดุอุปกรณ์นั้นก็ถูกทำลายหมดแล้วเช่นกัน  ซึ่งเป็นการยืนยันว่าโหลดที่นึ่งนั้นปราศจากเชื้ออย่างสมบูรณ์
• ตรวจจับความล้มเหลวของการฆ่าเชื้อ: หากสปอร์ยังมีชีวิตรอดหลังการนึ่ง (ผลการทดสอบเป็นบวก) จะชี้ให้เห็นโดยทันทีว่ากระบวนการฆ่าเชื้อในรอบนั้นไม่ได้ผล เครื่องนึ่งฯ อาจมีปัญหาหรือพารามิเตอร์ไม่ถึงมาตรฐาน ทำให้สามารถดำเนินการแก้ไขได้ทันท่วงทีก่อนนำเครื่องมือไปใช้จริง 
ความสำคัญของการทดสอบนี้ต่อประสิทธิภาพของเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ
• วิธีตรวจสอบที่แม่นยำและน่าเชื่อถือที่สุด: การทดสอบสปอร์เป็นวิธีเดียวที่ยืนยันได้ว่าเชื้อจุลชีพทุกชนิดถูกกำจัดแล้วจริง ๆ รวมถึงสปอร์ที่ทนทานที่สุด ซึ่งวิธีตรวจสอบอื่น ๆ (เช่น แถบวัดทางเคมีหรือการตรวจเช็คทางกลไก) ไม่สามารถยืนยันการฆ่าสปอร์ได้โดยตรง เพียงแต่บ่งชี้ว่าเครื่องนึ่งฯ ได้ถึงเวลา อุณหภูมิ และความดันที่กำหนดเท่านั้น  ดังนั้น Spore Test จึงเป็นเครื่องชี้วัดประสิทธิภาพการทำให้ปราศจากเชื้อที่ไว้วางใจได้มากที่สุด
• ควบคุมคุณภาพตามมาตรฐานสากล: การทดสอบสปอร์เป็นส่วนหนึ่งของระบบประกันคุณภาพของเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อ หลายมาตรฐานและหน่วยงานกำกับดูแลกำหนดให้ต้องทำการทดสอบนี้เป็นประจำ เช่น แนวทางของ CDC แนะนำให้มีการทดสอบสปอร์อย่างน้อยสัปดาห์ละครั้ง  และในบางประเทศหรือบางรัฐในสหรัฐฯ กำหนดเป็นกฎหมายให้ตรวจทุกสัปดาห์หรือบ่อยกว่านั้นในกรณีการนึ่งอุปกรณ์สำคัญหรือชุดรากเทียม  การปฏิบัติตามข้อกำหนดเหล่านี้ช่วยยืนยันว่าเครื่องนึ่งฆ่าเชื้อทำงานได้อย่างมีประสิทธิภาพต่อเนื่อง
• ส่งเสริมความปลอดภัยและลดความเสี่ยง: การทดสอบสปอร์ช่วยป้องกันการนำเครื่องมือที่อาจยังมีเชื้อหลงเหลือไปใช้กับผู้ป่วย หากผล Spore Test เป็นบวก หน่วยงานที่เกี่ยวข้องจะระงับการใช้งานเครื่องนึ่งฯ ทันที เพื่อตรวจสอบและซ่อมบำรุง ก่อนนำกลับมาใช้งานอีกครั้งกับเครื่องมือแพทย์  แนวทางปฏิบัตินี้ช่วยลดโอกาสที่ผู้ป่วยจะได้รับเครื่องมือที่ปราศจากเชื้อไม่สมบูรณ์ ทำให้การบริการทางการแพทย์มีความปลอดภัยยิ่งขึ้น
................................................................................
